Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), kripto varlık hizmet sağlayıcıları için suç gelirlerinin aklanmasının ve terörizmin finansmanının önlenmesine dair yükümlülükleri içeren bir rehber yayınladı. Bir ihlalin tespit edilmesi durumunda 4 milyon TL’ye kadar idari para cezası verilebilecek.

Kripto varlıklar ile ilgili kamu yönetiminde son dönemde ciddi bir hareketlilik söz konusu. Ekonomik reformlar takviminde de yer bulan dijital paralara yönelik ilk adım atılmış ve yıl sonuna kadar yasal bir çerçevenin oluşturulacağı ifade edilmişti.

Konuyla ilgili olarak son gelişme ise Mali Suçları Araştırma Kurulu’ndan (MASAK) geldi. Toplam 23 sayfalık bir belge hazırlayan MASAK, tarafların yasal olarak nasıl tanımlanacağına dair net bir bakış açısı da ortaya koymuş oldu.

Suç gelirlerinin aklanması ile terörizmin finansmanının ayrı birer başlık olarak tanımlandığı belgede, kripto varlık müşterilerinin nasıl tespit edileceği, ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerde kimlik tespiti ile şüpheli işlemlerin nasıl bildirileceğine dair bilgiler de bulunuyor.

Belge, ne tür yükümlülükler getiriyor?

Bu linkten ulaşabileceğiniz “Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları İçin Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanın Önlenmesine Dair Yükümlülüklere İlişkin Temel Esaslar” başlıklı belge taraflara çok sayıda yükümlülülük getiriyor.

Müşterinin Tanınması başlığında gerçek ve tüzel kişilerde kimlik tespitine yönelik ifadeler bulunurken, işlemin reddi ve iş ilişkisinin nasıl sona erdirileceği de tarif ediliyor.

Belgede, şüpheli işlem bildirimleri de yine en fazla detaya inilen başlıklardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Buna göre kripto varlık hizmet sağlayıcılarının şüpheli işlem bildirimlerinin kim tarafından gönderileceği, ne zaman şüpheli işlem bildiriminde bulunulacağı ve ne tür işlemlerin şüpheli kabul edileceğine dair bilgilerin dışında bilgi ve belge verme yükümlülüğüne dair detaylar da paylaşılıyor.

Şüpheli işlem tanımında neler var?

Belgede şüpheli işlemler şu şekilde tanımlanıyor:

“Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işleme konu malvarlığının; yasa dışı yollardan elde edildiğine veya yasa dışı amaçlarla kullanıldığına, bu kapsamda terörist eylemler için ya da terör örgütleri, teröristler veya terörü finanse edenler tarafından kullanıldığına veya bunlarla ilgili ya da bağlantılı olduğuna dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halidir.”

4 milyon TL’ye kadar idari para cezası ve 3 yıla kadar hapis

Yükümlülüklerin ihlal edilmesi durumunda 30.000 TL ile 4.000.000 TL arasında değişen cezalar tanımlanmış durumda. Yapılacak denetimler souncu bir ihlal saptanması durumunda kanunda belirtildiği oranlarda işlem başına idari para cezası uygulanacak. Yaptırımlara dair detaylar ise belgede şu ifadelerle geçiyor:

Yapılan yükümlülük denetimleri sonucunda, 5549 sayılı Kanunun 13’üncü maddesinin birinci fıkrasına göre; müşterinin tanınması yükümlülüğü, devamlı bilgi verme yükümlülüğü ve şüpheli işlem bildirimi yükümlülüğünün ihlallerinin tespiti halinde, MASAK tarafından Kanunda belirtilen miktarlarda ve işlem başına idari para cezası verilir.

Uygulanacak idari para cezasının toplam tutarı; her bir yükümlülük için, ihlalin yapıldığı yıl itibariyle belli bir tutarı aşamaz. Üst tutardan ceza uygulanan yükümlüler nezdinde takip eden yılda aynı neviden bir yükümlülük ihlali olması durumunda bu hadler iki kat olarak uygulanır.

Bu kapsamda, 7262 sayılı Kanun ile 5549 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesinde yapılan değişikliğe istinaden, 2021 yılında gerçekleşen yükümlülük ihlalleri için idari para cezaları ve üst limitleri uygulanır.

5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17’nci maddesinin yedinci fıkrasına göre; idari para cezaları her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298’inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.

Yine, 5549 sayılı Kanunun 14’üncü maddesine göre; “yükümlülerin şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğunu, yükümlülük denetimi ile görevlendirilen denetim elemanları ve yargılama sırasında mahkemeler dışında hiç kimseye açıklayamayacakları” şeklindeki yükümlülüğün ihlali ile bilgi ve belge verme ve muhafaza ve ibraz yükümlülüklerinin ihlali halinde bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Bu suç dolayısıyla tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.